Thursday, December 4, 2008

2.9 Оперативен систем (V одд)

Оперативниот систем (ОС) е множество од програми без кои ниту еден компјутер не може да работи. Тој е врската меѓу корисникот и персоналниот компјутер и затоа мора да биде постојано присутен во меморијата додека компјутерот работи. Оперативниот систем управува со целокупната работа на компјутерот и ги контролира сите операции што се иведуваат во централната единица и на перифериските уреди. Наредбите во компјутерот се задаваат со помош на глувче, тастатура, глас и друго. Денес постојат повеќе оперативни системи пр: DOS, MS Windows, MAC OS, Linux, Unix итн. Тие се разликуваат според начинот на комуникација со корисникот. Денес еден од најкористените ОС е Windows на компанијата Microsoft . Оперативниот систем функционира со своите објекти кои ги прикажува како икони и прозорци. Наредбите се наоѓаат во мени или копчиња, групирани во ленти на работната површина на оперативниот систем. Принципот на задавање наредби со глувче е многу едноставен затоа што корисникот не треба да ги памети сите наредби, туку едноставно ги покажува и ги избира.

Friday, November 21, 2008

Матерјали за контролен тест по информатика VI одд!

Припрема за контролен тест по информатика VI одделение:

! 1. Поим, Типови, Креирање на Веб Дневник (VI odd) [ блог-wikipedia]

! 2. Матерјали за MS Word (текст едитори) [превземи тука] (5MB споро се отвора) - доколку имате проблем да го отворите документот инсталирајте го Adobe Reader.

! 3. Пробен интерактивен тест- обработка на текст!!!

Wednesday, November 19, 2008

"Ден на дрвото- засади ја својата иднина"


Нашето училиште ОУ "Гоце Делчев"-Гостивар, се вклучи во акцијата "Засади ја својата иднина", кога поголем број на ученици и наставници учествуваа во акцијата за пошумување и чистење на училишниот двор од нашето училиште.




Пет дена подоцна:

Дрвцето те моли
немој, не крши ме
ме боли!!!


Thursday, November 13, 2008

Тестови

Тест 1- Основи на Информатика (V одд)
Тест 2- Компјутерски Мрежи (VIII и VII одд)
Тест 3- Обработка на текст MS Word (VI, VII и VIII одд )

Wednesday, November 12, 2008

2.7/8 Компјутерски Игри (дефиниција, основни елементи)(V одд)

Компјутерските игри се една од областите каде персоналните компјутерите нашле голема примена. Привлечноста на игрите доаѓа оттаму што ние земаме активно учество и заемно дејствуваме со компјутерот при што нашите постапки и дејствија играат голема улога во одвивањето на понатамошните ситуации во играта. Компјутерските игри (видео игри) се програми во кои заемно дејствуваат играчот и компјутерот. Најчесто компјутерот прикажува дадена ситуација во форма на проблем, а играчот реагира на дадената ситуација со одреден потег како решение за проблемот. Денес најнов тренд се таканаречените мрежни игри каде играчите поединечно или во групи играат сами против себе на компјутери кои се поврзани во мрежа. Во зависност од типот на играта, играчите можат да извлечат победа или пораз, во некои игри се вреднува тоа што играчот треба да ја постигне зададената цел за што покусо време, во други игри треба да се освојуваат што е можно повеќе бодови, додека некои игри вклучуваат и жртви каде нашиот херој може да го загуби животот во некоја симулација.
Копјутерските игри (видео игри) се играат со помош на влезните уреди кои се приклучени на компјутерот а тоа најчесто се тастатурата, глувчето, џоистик (палка за игра), управувач (волан) со педали и слични уреди.


2.8 Типови на компјутерски игри

Како што веќе кажавме компјутерските игри се програми во кои заемно дејствуваат играчот и компјутерот, каде најчесто компјутерот прикажува дадена ситуација во форма на проблем а играчот реагира односно превзема потег како решение за дадениот проблем. Според начинот на кој се постигнува целта, постојат повеќе различни типови игри и тоа: логички, аркадни, стратегии и симулации.
Логичките се оние игри кои што бараат логичко разрешување на проблемот за постигнување на целта.
Аркадни се игрите каде што играчот го движи јунакот низ сцената за да ги надмине сите пречки. За овие игри е потребна голема вештина и прецизност на движење.
• Стратегии се игри каде што се употребува вештината за донесување одлуки во дадени ситуации кои што во моментот или подоцна би добиле на значење.
Симулации се игри каде што целта е што пореално да се прикажат некои активност од реалниот свет.


Tuesday, November 11, 2008

2.5 Програмски дел - софтвер (V одд)


Сите програми во еден компјутер го сочинуваат неговиот програмски дел односно софтвер. За да изврши компјутерот било каква работа, потребно е да му се зададе команда со која се активира и се извршува соодветна програма. Програмата претходно се повикува од надворeшната во внатрешната меморија и потоа се извршува. Ако е програмата правилно напишана, компјутерот ќе го направи точно она што се бара од него.

Софтверот најосновно може да се подели на две главни групи и тоа:
-системски програми
-апликативни програми

Во системските програми спаѓаат:
-оперативните системи (пр. Windows, MAC OS, Linux, Unix и др.)
-контролните програми (BIOS, drivers)
-услужнитс програми (заштита од вируси, инсталирање и деинсталирање, компресија, резервни копии, конфигурацијa и други)

Апликативни програми според областа на нивната примена можат да се поделат на повеќе катеории и тоа:
-уредување на текст
-табеларни пресметувања
-бази на податоци
-компјутерска графика
-статистика и математика
-тековно работење
-комуникации
-мултимедиа
-разни др. апликации

Накратко системските програми управуваат со работата на компјутерот додека пак аплнкативните програми се наменети за извршување на конкретна работа- апликација.

Историски гледано, терминот софтвер првпат го спомнал John Tukey во 1957. Сепак, основните функции на софтверот ги дефинирал Alan Turing, основоположникот на современата криптографија и на вештачката интелигенција. Во времето кога се појавиле првите сметачи, софтверот претставувал посредник меѓу хардверот и податоците, кој овозможувал функционирање на хардверот зависно од инструкциите што ги задава софтверот. Со развојот на информатиката, софтверот претставува посредник меѓу хардверот, податоците и други делови софтвер.

Monday, November 3, 2008

2.4 Внатрешни и Надворешни мемории (v одд)

Податоците во компјутерот се претставуваат во бинарна форма односно со цифрите 1 и 0 кои ги нарекуваме битови односно една единица или нула претставува информација од еден бит. Ознаката која што се користи за означување на бит е b а доаѓа од (анг. bit). За полесна работа со битовите се користат групи од битови односно, група од 8 бита се нарекува 1 бајт а се означува со голема B (од анг. Byte). Групи од 2, 4, 8 или 16 бајти формираат збор.
Денес големината на мемориијата ја изразуваме во единица бајт B или поголеми единици од бајтот а тоа се:
килобајт 1 KB = 1024 B
мегабајт 1 MB = 1024 KB
гигабајт 1 GB = 1024 MB
терабајт 1 TB = 1024 GB
*кажавме дека 1 B (бајт) = 8 b (бита)

Компјутерите имаат два вида на меморија: внатрешна (главна или работна меморија) и надворешна (перманентна меморија)

Внатрешна меморија
Внатрешната моријата е работниот простор во компјутерот. Сите податоци и програми кои ги извршува процесорот мораат да бидат во меморијата. Иако тие, најчесто се снимени на некој од уредите за перманентна меморија (диск, дискета) во моментот кога со нив се работи, мораат да бидат ископирани во внатрешната меморија (RAM).
Постојат два вида на внатрешна меморија :
-ROM (од анг. Read Only Memory) или меморија која може само да се чита, важна карактеристика е тоа што кога компјутерот ќе се исклучи оваа меморија не се брише и во неа се сместени програми кои се извршуваат веднаш по вклучувањето на компјутерот (BIOS) кои овозможуваат тој да се доведе во работна состојба.
-RAM (од анг. Random Access Memory) или меморија со случаен пристап, во која податоците и програмите сосема слободно можата да се запишуваат и бришат како и да се преместуваат од едно место на друго. Меѓутоа со прекинувањето на напојувањето на компјутерот или со неговото гаснење сите податоци и програми во оваа меморија неповратно се губат ако пред тоа не ги зачуваме на некоја постојана (трајна) меморија како што е хард дискот на компјутерот. Има повеќе типови на RAM мемории и тоа: SRAM, DRAM, SDRAM

Надворешна меморија
Бидејќи со исклучување на персоналниот компјутер од напојување се брише внатрешната меморија, се јавува потреба од зачувување на податоците и програмите за подоцнежна употреба. За таа цел се користат надворешни мемории за зачувување на податоците. Запшиувањето на податоците се врши во логички целини наречени датотеки.
Надворешните мемории се изработуват на магнетни, оптички, магнетно-оптички медиоми а во денешно време и на електронски медиуми (USB мемории). Најчести надворешни мемории се:
-магнетна дискета (floppy disk)
-тврд (хард) диск (HDD)
- CD ROM, DVD
-USB мемории (USB flash drive)

-Магнетната дискета претставува тенок свитлив пластичен диск (анг. floppy disk / diskette) премачкан со магнетен материјал и сместен во пластична футрола. На футролата постои отвор иреку кој се читаат и запишуваат податоците. Денешните дискети се со големина од 3,5” (инчи) и имаат капацитет од 1,44 MB.

Пред да започнеме со користење на нова дискета треба претходно да ја форматираме. Форматирање е постапка на делење на дискета на патеки и сектори.

-Хард Диск (Тврд Диск) се состои од една или од повеќе метални или керамички кружни плочи прицврстени на заедничка оска околу која ротираат. Затоа и се нарекува тврд диск (анг. Hard Disk). Секоја плоча е премачкана со магнетен материјал дебел само неколку микрони, а над него се нанесува заштитен слој. За секоја плоча има по две глави за читање и запишување чие позиционирање е многу попрецизно отколку кај дискетата, бидејќи нема поместување на дискивите, а целата конструкција е херметички затворена и нема ипасност од нечистотија како кај дискетите.
Кај магнетниот диск нема директен допир меѓу површината на дисковите и главитe за читање и запишување. Главите „лебдат" над нивната површина на воздушно перниче кое се создава поради многу брзото ротирање на дисковитe на растојание од неколку стотини нанометри. Дискот ротира цело време додека работи компјутерот. Слично како и кај дискетата површината на плочите од тврдиот диск е поделена на сектори и патеки.


-CD kомпакт дискот (Compact Disk - CD) е оптичка надворешна меморија. Тој се состои пластична плоча врз кој е нанесен тенок слој од алуминиум. Податоците (битовите 0 и 1) се запишуваат така што со ласерски зрак се прават мали дупчиња во слојот за податоци. Диск единицата во која се става компакт дискот е со ласерско читање на податоците, при што ласерскиот зрак ја детсктира рефлектираната светлина која се манифестира како битови од нули и сдници. Податоците на CD-ROM дисковите се запишуваат еднаш и не може да се менуваат. а можат де се читаат неограничен број пати, затоа се наречени CD ROM (Compact Disk Read Only Memory). Нивниот капацитетот е 650 или 750 МВ. Запишувањето на податоците не се врши по патеки како кај магнетните дискови. туку по непрекината спирала од надворешноста кон центарот на дискот.
Покрај CD ROM дисковите постојат и CD R (CD Recordable), на кои корисникот може да запише свoи податоци, но само еднаш и CD RW (CD ReWritable), на кои може да сe запишуваат и бришат податоци повеќе пати.

-DVD или дигитален видео диск (анг. Digital Versatile Disc) e пренесувач на податоци оптички уред со доста поголем капацитет од неговиот претходник CD (Compact Disc). DVD е оптички диск кој се користи како средство за висококвалитетно складирање на податоци, но во масовна употреба воглавно служи за складирање филмови. DVD изворно е препознатливо како (Digital Video Disc). DVD дисковите по големината и по изгледот се потполно идентични со CD дисковите а нивниот поголем капацитет за складирање на податоците се должи на поголемата густина на записот (повеќе ласерски избушени дупчиња, се корист ласер со помала бранова должина ) и повеќеслојното запишување на податоците.

-USB flash drive или попозната како USB меморија или Flash меморија претставува посебен тип на елктронска меморија која не се губи при исклучување од напојување и е специјален тип на EEPROM (Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory) односно меморија која е електрично избришлива и препрограмирачка.

2.3 Влезни и Излезни Единици (V одд)

Како што досега кажавме, во централната единица се наоѓаа главните елементи на компјутерот, додекасите останати елементи се приклучуваа на неа и нив ги нарекувавме периферни единици односно уреди. Според функцијата која ја вршата овие периферни единици (уреди) нив ги делиме на:
1. Влезни единици - за внесување податоци (текст, звук, слика) во компјутер.
2. Излезни единици- за добивање резултати (податоци) од компјутер.
3. Влезно-Излезни единици

1. Влезните единици служат за внесување на податоци (текст, звук, слика) во компјутер, во групата на влезни единицаи спаѓаат:
- тастатура
- глувче
- скенер
- микрофон,
- дигитален фото апарат
- камера
- и други

-Тастатурата е уред за навигација и внесување на знаци во компјутерот и се состои од три групи на копчиња и тоа: алфабетски, нумерички и функциски.
-Глувчето е уред за позиционирање и навигација во оперативниот систем. Постојат механички(со гумено топче) и оптички(ласерски) глувчиња.
-Скенер е уред со чија помош вршиме дигитализација на податоците (слики, текст и др.) односно содржината од хартијата ја внесуваме во компјутерот во дигитална форма
-Микрофон е уред за пренесување на звукот во дигитална форма кон компјутерот.
- Дигитална камера / фотоапарат претставува камера или фотоапарат која снима видео или фотографии со помош на фото сензитивен сензор и има можност за пренесување на истите во компјутер.

2. Излезни единици служат за добивање резултати (податоци) од компјутер и во оваа група спаѓаат:
- монитор
- печатач
- звучници
- слушалки
- и други

-Монитор е уред на кој се прикажуваат слики или видео кои се генерирани од уреди како што се компјутерите. Постојат монитори со катодна цевка или CRT (Cathode Ray Tube ) монитор и посовремени монитори со течни кристали или LCD (Liquid Crystal Display) монитор.
-Печатачи се уреди со кои пачатиме слика и текст. Има три вида и тоа:
Матрични: со иглички или матрица од точки, користат рибон, и се бавни
Млазни: со капки мастило директно на хартија, погодни за печатење во боја
Ласерски: со ласер и тонер, брзи и квалитетни
-Звучници / слушалки се уреди наменети да го репродуцираат звукот генериран од компјутерот.

3. Влезни- Излезни единици служат за внес меѓутоа и за излез на податоци од компјутерот и во оваа група спаѓаат:
- Модем
- TV (VIVO) картича
- Звучна картичка

-Модем служи за пренесување податоци од еден до друг компјутер. Брзината се мери со битови во секунда (bps). Постјат два вида:
-внатрешни (интерни)
-надворешни (екстерни)
модемот ги претвора дигитални сигнали во аналогни на излезот (модулација) и аналогни во дигитални на влезот (демодулација).
-Звучна картичка уред кој ги опслужува влезните и излезните аудио сигнали.
-TV картичка уред кој ги опслужува влезните и излезните видео сигнали.

Monday, October 27, 2008

2.2 Машински дел, логички модел на компјутер (V одд)

Како што веќе кажавме машинскиот дел или хардверот (од анг. збор hardware, што значи железарија) го сочинуваат сите физички односно опипливи делови на компјутерот. Во централната единица се наоѓаат главните елементи на компјутерот, додека останатите елементи се приклучени на неа и се нарекуваат периферни единици или уреди. Според функцијата која ја вршат, периферните единици можат да бидат:
1. Влезни единици - за внесување податоци (тастатура, глувче, скенер) и
2. Излезни единици - за прикажување на резултатите (монитор, принтер).
3. Влезно-излезни единици - модем, звучна картичка, видео/ТВ картичка.

Логички модел на компјутерот
Логичкиот модел на модерниот РС е многу сличен со моделот на компјутер што го дал Џон вон Нојман (John von Numann) во 1940 година. Тој бил математичар, роден во Унгарија, а живеел и работел во САД. Неговиот модел се состоел од 5 основни компоненти: процесор (CPU), влезна единица (Input), излезни единици (Output), работна меморија (Memory) и перманентна меморија (Drives). Реализацијата на тој модел морала да причека за да биде реализирана се до појавата на транзисторите и електричните чипови.

Централна Единица
Централната единица е сместена во метално кутија (т.н. куќиште), и во неа се наоѓаат главните елементи на компјутерот како што се: процесорот (CPU- Central Processing Unit), внатрешните и надворечните мемории итн.
На предната страна од кутијата се наоѓаат разни копчиња (копче за вклучување на компјутерор, копче за рестартување), индикаторни ламбички додека на задната страна од кутијата (кучиштето) се наоѓаат приклучоците за периферни уреди, како и приклучокот за електрично напојување.
Компјутерските кутии односно куќиштата претставуваат тело на компјутерот, овозможувајќи му на производителот да ги вклопи сите неопходни компјутерски компоненти (делови) во една целина која може да се пренесува ако е потребно. Постојат хоризонтални и вертикални кутии (куќишта). Хоризонталните можат да бидат десктоп (анг. desktop) или пак тенки т.н. слим (slimline desktop), вертикалните според големината и намената можат да бидат: ниски (анг. mini tower), средни (анг. midi tower) и високи (анг. full tower).

Процесорот (CPU- Central Processing Unit) ја има главната задача во компјутерот- да врши обработка на податоците. Тој се состои од голем број на електронски кола поврзани во функционални целини и спакувани во еден чип. Процесорот се состои од три основни делови, а тоа се : аритметичко-логичка единица, управувачка единица и регистри. Процесорот при својата работа користи посебни импулси генерирани од такт-генераторорот со голема брзина. Брзината на генерирање на импулсите се нарекува фреквенција и се изразува во единицата херци -Hertz (Hz), додека брзината на денешните процесори се мери во GHz (гига херци). Најпознати произведувачи на процесори се фирмите INTEL, MOTOROLA и AMD.
Матичната плоча (motherboard)- процесорот и внатрешната меморија се сместени на матичната плоча, на која уште се наоѓаат и слотови, односно лежишта за поставување на сите останати картички.




2.1 Основна градба на компјутер (V одд)


Компјутерски системи
Иако зборот компјутер понекогаш се користи во потесно значење при што се мисли на опипливи и видливи физички делови (на пример, "купив компјутер", "тој има компјутер" и сл.), со компјутер се означува компјутерски систем кој се состои од следните елементи:

Хардвер (hardware). Хардверот го сочинуваат електронските склопови, механичките и електромеханичките уреди во компјутерскиот систем, односно елементите на компјутерскиот систем кои се видливи и физички опипливи се означуваат со терминот хардвер.
Софтвер (software). Со терминот софтвер се означуваат програмите кои се извршуваат на компјутерскиот систсм. Програмите се состојат од детални чекори (упатства) кои компјутерот треба да ги изврши за да ја сработи задачата која му ја дава корисникот.
Хуманвер (humanware). За функционирање на компјутерскиот систем се неопходни и луѓе оспособени за негово користење. Со терминот хуманвер се означува човекот со неговите знаења и способности да го користи компјутерот.

Компјутерскиот хардвер се состои од повеќе делови, од кои некои се поставени во кутијата на компјутерот (т.н. куќиште), а други се надворешни уреди кои се приклучени на него (пр. печатачи, скенери, звучници, слушалки, микрофони, камери и т.н.). Физичките делови на компјутерот претставуваат посебна функционална единица, поврзани во т.н. компјутерска конфигурација.

Основната конфигурација на персоналниот компјутер се состои од: централна единица, монитор, тастатура и глувче.




Wednesday, October 8, 2008

1. Поим, Типови, Креирање на Веб Дневник (VI odd)


Што е веб дневник (blog)
Blog е персонален дневник, дневна говорница, простор за соработка, излез за новости, колекција од линкови, ваши приватни мисли и коментари, забелешки за светот, коментари на секојдневието. Вашиот blog (веб дневник) е онаков каков што вие сакате да биде. Има милиони блогови во различни форми и големини, и во суштина не постојат строги правила. Со прости зборови, web дневник (blog) е веб сајт каде што вие пишувате за работи на продолжителна основа. Новите записи се прикажани на почеток, така вашите читатели ќе можат да прочитаат што е ново. Тие ќе можат прочитаното да го коментираат, да ви остават линк или да ви испратат email (електронска пошта). Откако се појави блогерството 1997-1999, блоговите го изменија целиот интернет, влијаеа на свери од општеството, милиони луѓе добија “глас” и можност да се поврзат со други луѓе. Многумина веруваат дека ова е само почеток.

Од каде доаѓа терминот blog
Поимот веб-дневник односно blog доаѓа од терминот “Web Log” за прв пат е употрбен од страна на Jorn Barger во 1997 година. Подоцна Peter Merholz на неговиот blog (www.peterme.com) на шега ќе го подели терминот “we|b log” на "we blog" и така е добиен денес популарен термин blog. Веб дневникот (blog-от) е најчесто одржуван од една личност (aвторот на еден блог често се вика блогер) каде редовно се објавуваат матерјали од типот на коментари, описи на случки, графички/виедо записи, новости и т.н. овие одделните написи на блог се нарекуваат постови, при што последниот објавен артикал се прикажува прв. Многу блогови ја извршуваат функцијата на персонални дневници. Читателот има можност да остави коментар што му дава многу важен интерактивен формат на веб-дневникот. Повеќето веб-дневници се текстуални меѓутоа има и такви кои се фокусираат на уметноста, фотографијата, видеото, музиката и т.н.

Типови на веб-дневници
Во зависност од видот на содржината која ја опфаќаат, меѓутоа и од начинот на кој содржината е прикажана постојат повеќе типови на блогови:
• Лични (Personal blogs)
• Прашални (Question Blogging)
• Корпоративни (Corporate blogs)
• Блогови според медиум (By Media Type)- видео vlog, линкови linklog, фотографии photoblog.
• Според уреди (By Device) – за мобилни телефони и PDA уреди moblog.
• Според тематиката- едукативни, модни, политички, туристички, за домаќинство...
• За домаќинство (House Blog).

Како да регистрирате ваш blog- видео презентација:


Thursday, October 2, 2008

1. Интернет Технологии (VIII одд)

1.1 Компјутерски Мрежи
1.2 Интернет
-Електронска Пошта
-Outlook Express


превземи презентација: Бесплатна електорнска пошта ... [превземи]
видео презентација pop gmai конфигурација:


Wednesday, September 24, 2008

1.7 Примена на компјутерите во општеството (V одд)

Првите компјутери се користеле само за научни или воени истражувања, користени од мал број луѓе. Со брзиот развој на електрониката и на новите технологии на изработка на компјутерски елементи, нивната цена постојанао опаѓа, а нивната примена се повеќе се проширува во сите области. Денес не постио област во која компјутерите не нашле примена: индустријата, економијата , трговијата, администрацијата, медицината, војската, полицијата, комуникациите, сообраќајот, угостителството, образованието, културата, науката, уметноста итн. Луѓето се во состојба да комуницираат полесно од кога и да е. Семејствата остануваат поврзани без разлика колку се оддалечени, поевтино од секогаш. Email, instant messaging и chat rooms алатки кои многу лесно се учат.
Е-комерцот го револуционира начинот на кој луѓето ги трошат своите пари. Се повеќе луѓе подароците за Нова година и Божиќ ги купуваат on line Популарни интернет сајтови како Ebay ја промовираат купопродажната индустрија од дома насекаде во светот. Компјутерите станаа важен дел во процесот на едукација. Информатички вештата работна сила е важна за националната економија. Предавањето и учењето е олеснето со користење на компјутери во училниците.

Негативните влијанија на компјутерите
ИКТ освен што реши многу проблеми но исто така создаде и некои нови. Внесе извесен културно социолошки проблем кај лицата кои се обидуваат да се справат со новата технологија. Компјутерите заменија многу работни места. Влијаат на детските активности и развој. Денешниот ‘модерен свет’ без ИКТ (информатичко комуникациски технологии) не би можел да функционира. Компјутерите најдоа примена во секој аспект од нашето живеење. Информатичко комуникациската технологија создаде виртуелен свет, свет без граници.

Превземи презентација ... [превземи]

1.6 Компјутерска култура и етика (V одд)



Компјутерска култура и етика


За помалку од половина век, компјутерската технологија го трансформираше речиси секој аспект од модерниот живот, од начинот на кој ние денес предаваме, водиме бизнис, создаваме уметност, се информираме, учиме ...
Компјутерите одиграа голема улога и дадоа нови значења на создавањето, процесирањето, комуницирањето, заштитувањето и зачувувањето на информации а тоа ќе продолжи да биде така и во иднина.
Компјутерската технологија е најмоќната и најфлексибилната технологија која досега е развиена. Поради оваа причина таа менува се – каде и како работиме, учиме, пазаруваме, минуваме слободно време, стекнуваме пријатели.
Како што информатичката технологија напредува, така и човековата жед за знаење како и желбата да биде доминантен на земјата меѓутоа и во универзумот станува се поголема.
Информацијата сега е движечка сила на општеството и неговата организација, додека нашата зависност од глобалната информациска мрежа и мултимедија секојдневно се повеќе расте. Со се поголемото влијание на информатичката технологија во социјалниот живот и со нејзината злоупотреба почна да се поставува прашањето за компјутерската етика.
Компјутерската етика е дел од гранката на практичната психологија која што се занимава со тоа како луѓето кои што ги користат компјутерите треба да донесат одлуки кои што се однесуваат на професионалното и социјалното однесување.
Идентификувањето на етичките проблеми (прашања) кои што се појавуваат, како и дефинирањето како да се справиме со нив се проблематика со која се занимава компјутерската етика.

Проблемите со кои се среќава компјутерската етика се од областа на :
Приватноста
Интелектуалната сопственост и права
Сопственоста на софтверот
Цензурирањето
Непристојна содржина

10 правила на компјутерската етика:
1. Немој да го користиш компјутерот за да наштетиш на други луѓе.
2. Немој да се мешаш во компјутерската работа на други луѓе.
3. Немој да ѕиркаш во компјутерските фајлови на други луѓе.
4. Немој да го користиш компјутерот за крадење.
5. Немој да го користиш компјутерот за лажно сведочење.
6. Немој да копираш или користиш софтвер за кој не си платил.
7. Немој да користиш компјутерски ресурси од други луѓе без претходна авторизација или соодветна компензација.
8. Не мој да присвојуваш туѓа интелектуална сопственост.
9. Секогаш размисли на социјалните последици на програмата што ја пишуваш или системот што го дизајнираш.
10. Секогаш користиго копјутерот на начин на кој ќе го земеш во предвид почитта кон твоите пријатели луѓето.

(Институт за Компјутерска Етика, 1992)


Тема за размислување:
Правила за етичко однесување во компјутерската училница?!





1.5 Видови компјутери-различна класивикација(V одд)

Видови компјутери

Денес најзастапени се персонални компјутери (PC), кои спаѓаат во групата на микрокомијутери (анг. microcomputers). Освен овие постојат и поголеми компјутери кои се наменети за работа во помали претпријатија и институции, а се наречени миникомпјутери (анг. minicomputers). Додека, пак, за работа на големи фирми и организации, каде што на еден компјутер треба да работат неколку десетини или стотини корисници, се користат големи комијутери (анг. main-frame computers). Историски гледано, први се појавиле големите компјутери. Тие се користеле, а и денес се користат, пред се во големи организации како што се универзитетите, истражувачките институти, полицијата, војската, државните институции (царина, пошта, аеродроми) итн. Главна карактеристика на големите компјутери е можноста на нив да работат неколку стотини корисници, кои можат да бидат и доста оддалечени од него. За одржување на големите компјутери се грижат повеќе стручни лица. Мини компјутерите имаат слични карактеристики со големите компјутери, но се со помали можности. Тие се сместени, најчесто, во една просторија, каде и работи стручно лице - систем инженер, кој управува со компјутерот. Корисниците не се многу оддалечени од компјутерот (се наоѓаат во иста или во блиски згради), а на компјутерот се поврзани со специјални кабли. Третиот вид компјутери - персоналните компјутери ( спаѓаат во групата на microcomputers) денес се најкористени. Нивна основна карактеристика е што се наменети за работа на едно лице.

Персоналните компјутери можат да бидат статични (анг. desktop) и преносни (анг. portable), слика 1 и слика 2,3.

сл. 1 Статичен компјутер . . . . . . . . . . сл. 2 Преносен компјутер . . . . . . . . . . . .сл. 3 Палмтоп

Статичните компјутери се поставуваат на работната маса, било да се користат во домовите или на работните места. Преносните компјутери можат да се пренесуваат и да се користат во разни ситуации и на разни места, како на патување, на одмор, на викенд итн. Тие се со многу помали димензии од десктоп компјутерите и со мала тежина (до неколку килограми). Постојат неколку типови преносни компјутери според големината и тоа: laptop - со големина на актчанта, Notebook - со големина на тетратка, Subnotebook - компјутер со големина на нотес, Palmtop (PDA- Personal Digital Assistant)  можат да стојат на дланка (слика 3).

Денес најнов тренд на преносни компјутери се така наречените wearable (компјутери кои ги носиме на себе). Во суштина се работи за најчестите компјутерски апликации за e-mail, датабази, мултимедија, календар/потсетник интегрирани во часовниви, мобилни телефони па дури и на облека.

Во пракса можеби ке се сретнете и со поимот Сервер или пак Workstation. Сервер всушност претставува компјутер кој што е оптимизиран да опслужува други компјутери преку мрежа. Обично серверите имаат моќни процесори, повеќе меморија и големи хард дискови како и специјани серверски оперативни системи. Workstation (работна станица) исто така претставува модифициран десктоп компјутер кој што има вградено многу моќен процесор, додадена меморија и зголемени можности за одредена група на задачи како што се обработка на 3D графика или развој на компјутерски игри.


Sunday, September 21, 2008

1.4 Технолошки генерации компјутери (V одд)

Во електронскиот компјутерски свет, технолошкиот напредок го мериме во генерации. Секоја генерација претставува важна, значајна, промена во компјутерскиот дизајн.

I Генетација
Со ENIAC започнува Првата генерација компјутери која траела до 1959 година. Голем недостаток на компјутерите од оваа генерација бил загревањето на електронските ламби. Тоа барало дополнителни уреди за ладење. Брзината на тие компјутери била мала, имале и мала меморија, а за памтење на податоците се користела перфорирана хартиена картичка.
II Генерација
Периодот од 1959 до 1964 година е познат како Втора генерација компјутери. Компјутерите од оваа генерација се изградени врз база на транзистор. Тоа е електронски елемент што може да ја извршува истата функција како електронската ламба, само што е многу помал, троши помалку енергија и помалку се загрева, а е многу побрз од неа. Оттаму и произлегуваат карактеристиките на компјутерите од оваа генерација: имале мали димензии, поголема брзината на пресметување, а за паметење на податоците се користела магнетна дента...



III Генерација
Пронајдокот на интегралните кола довел до појава на Трета генерација компјутери, која што траела од 1964 до 1969 год. Интегралното коло содржи еквивалент од неколку стотини транзистори на минијатурно парче материјал. Тоа придонесло димензиите на овие компјутерите многу да се намалат и затоа ги нарекле мини комијушери. Нивната брзина се зголемила, цената им опаднала и примената се проширила во многу области од човековата дејност....




IV Генерација
Во седумдесеттите години се јавува мал тенок слој силициум т.н. чип, на кој може да се „отпечати" комплетно интегрално коло. Појавата на чипот ќе доведе до Четвртата генерација компјутери. Четвртата генерација започнува во 1970 година. Во 1976 година е направен првиот персонален комијутер. Затоа оваа генерација е наречена и генерација на персонални комијутери (од анг. Persona Computer - РС). Ова име го добиле, бидејќи се наменети за работа на едно лице.




сл.3 Чип
Поради малите димензии, големите можности, масовното производство и ниските цени, употребата на персоналните компјутерите доживува невидени размери. Со нив може да се комуницира со кој било компјутер во светот, преку посебни комијутерски мрежи.

V и VI Генерација
Денес се користат и компјутери од т.н. Петта генерација компјутери, кои имаат способност за паралелна работа. Исто така, се развива и Шеста генерација компјутери т.н. невронски комијутери, чија работа е слична со работата на невроните во човечкиот мозок и се очекува ова да биде идна генерација на компјутери.
Видео Едукација :

1.3 Кратка историја на компјутерите (V одд)



Прв електронски компјутер бил компјутерот од 1946 година, конструиран на Универзитетот во Пенсилванија, познат под името ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Calculator) - електронски нумерички интегратор и калкулатор. Во него конструкторите Џон Мокли и Преспер Екерт вградиле 18 000 електронски ламби. ENIAC бил огромна машина што зафаќала околу 150 квадратни метри површина и тежел 30 тони.
.
.




Сл.1 Електронска ламба



Сл.2 Компјутерот ENIAC

Изградбата на ENIAC траела помеѓу 1943-1945 година, додека спонзор на целиот проект била Американската армија која сакала да го искористи ENIAC за да ги израбти пресметките при дизајнирањетона првата хидрогенска бомба, предвидувањето на временската прогноза, студиите за космички зрачења и т.н. Како најбрз прв целосно електронски компјутер (без механички делови) во тоа време, ENIAC за една секунда можел да изведе 5000 собирања, 257 множења и 38 делења на броеви.




Од историјата, некои претходници на компјутерите.

Првите компјутери биле луѓето! За де не дојде до забуна, зборот односно терминот “компјутер” оригинално означувал работно место т.е се користел да ги опише оние луѓе чија што работа била да извршуваат повторувачки калкулации потребни за пресметки на работи како што се навигациони табели, планетарни позиции за астрономски календари и т.н. Замислетеси да работите работа каде со часови, денови треба да вршите математички пресметки. Без разлика колку и да се трудите сепак тоа нема да биде доволно брзо меѓутоа и доволно точно (без ненамерни грешки). Токму поради овие причини иноваторите со стотици години се обидувале да изнајдат начин да го механизираат процесот на пресметки.

Абакусот (abacus)
е најраната форма на техничко помагало за математички пресметки користена од човекот. Датира од 3000 год. п.н.е. а според некои извори се претпоставува дека е измислен во Вавилон [Salamis Tablet ]. Неговата единствена функција е што претставува помошна меморија на човекот кој ги извршува пресметките. Со мала измена од неговата првична форма тој ја зачувал неговата примена до ден денес ( добро познатата сметалка). Личност која е спретна во работата со абакус операциите за собирање и одземање може да ги извршува подеднакво брзо како и човек кој работи со рачен калкулатор. Како функционира?-Погледнете тука.


Сл.3 многу стара форма на abacus


Сл. 4 денешна верзија на abacus- сметалка


Во 1617 година екцентричниот (многуминаго сметале и за луд) шкот по име Џон Напиер (John Napier) ги измислува логоритмите, кои претставувале технологија која овозможувала математичката операција множење да биде изведена преку собирањето. ‘Магична’ состојка претставувал логоритамот за секој операнд, кој првично бил запишан во табела, меѓутоа подоцна Џ. Напиер ќе ја измисли замената за овие табели каде логоритмите биле изгравирани на дрвени плочки наречени Напиерови коски (Napier's Bones).



Сл.5 модерен сет на Напиерови коски (Napier's Bones)

Напиеровиот изум водел директно кон лизгачкото правило (slide rule), кое за прв пат било направено во Англија 1632 година и кое сеуште се користело во 1960 година кога инженерите на НАСА го конструирале Apollo и кое резултирало со првото слетување на човекот на месечината.

Во 1642 година Блаисе Паскал(Blaise Pascal), на 19 годишна возраст ја измислува машината
Pascaline (Паскалајн) како помошно помагало за неговиот татко кој бил собирач на даанок. Паскал направил 50 тина од овие машини кои работеле со помош на зупчаници (чисто механички) а биле во состојба да ја извршуваат само функцијата на собирање, што значи дека паскалјанот бил претходник на денешните калкулатори кој работел на потоплно механички начин. Сепак Бласие Паскал не можел да продаде многу од сопствениот пронајдок поради фактот што во тоа време со тогашната технологија не било возможно да се направат доволно прецизно изработени зупчаници, па поради тоа и неговата машина пројавувала грешки. Подоцна првите механички брзинометри на постарите автомобили, биле директни наследници на неговиот изум.
Освен овој пронајдок Бласие Паскал ја има измислено и теоријата на веројатност, хидрауличната преса, шприцот.




Сл.6 - (8 дигитна верзија на Pascaline)


Сл.9 - 6 дигитна верзија на Pascaline


Сл. 10 Отворена Pascaline машина на која се гледаат спрегите од зупчаници

1.1 Вовед и запознавање со информатиката. (V одд)

Информација и податок

Кога за некој ученик ќе слушнеме дека е одличен, веднаш помислуваме дека неговата просечна оцена е над 4.50. Ако температурата е над 20 степени, велиме дека надвор е топло. За една земја се вели дека е високо развиена ако има национален доход по жител поголем од 2000 долари. Текстовите ученикот е одличен , надвор е топло и високо развиена земја не информираат за успехот на некој ученик, за времето и за развиеноста на една земја. Затоа, велиме дека тие претставуваат информации. Трите наведени информации можат да бидат и поинакви. На пример, информацијата за некој ученик може да биде и дека тој е добар ученик или слаб ученик. Времето може да биде топло или ладно или пак многу жешко. Една земја може да биде и средно развиена или неразвиена. Која информација ќе ја добиеме за ученикот, за времето или за земјата зависи од податокот. Така, податокот за оцената 4.50 ја дава информацијата дека ученикот е одличен , податокот дека температурата е над 20 степени ја дава информацијата надвор е топло, а податокот дека националниот доход на една земја е над 2000 долари ја дава информацијата високо развиена земја.

Зборот информација доаѓа од латинскиот збор informatio, што значи „поим, претстава, сознание". Додека, науката што се занимава со изучување на информациите и нивношо добивање од иодатоците се нарекува информатика.

Податокот и информацијата се двете основни информациони величини. Секој податок носи во себе некоја (или неколку) информации. Податоците ги изразуваат фактите, поимите и знаењата. Тие се запишуваат во форма разбирлива за човекот: текст, број, слика и звук.

Значењешо што го има некој иодаток велиме дека е информација.

Затоа, често се вели дека податоците иретставуваат записи на информациите. На пример, годините на некој човек претставуваат запис на информацијата за неговата возраст, просечната оцена на некој ученик е запис на информацијата за неговиот успех, температурата е запис на информацијата за времето итн.

Со промената на податоците може да се менува и информацијата. На пример, ако некој ученик ја избрише слабата оцена од писмената работа и си напише друга, тогаш родителите нема да ја добијат информацијата дека тој не учи, туку ќе добијат информација дека добро учи.

Од досега реченото, јасно е дека информациите се добиваат од податоците. Понекогаш е потребно да се обработат повеќе податоци за да се добие една или повеќе информации. Обработката на податоците претставува процес што се состои од низа на дејства што се извршуваат врз податоците за да се добијат информации. На пример, за да се добие информацијата за успехот на некој ученик, потребно е да се пресмета средниот успех, што се прави со следните дејства:

- наоѓање на збирот на оценките по сите предмети и

- делење на добиениот збир со бројот на предметите.

Најчесто, за добивање одредени информаци потребно е да се обработат голем број податоци. На пример, за добивање на информациите за Македонија, како: населеноста, староста на нацијата, вероисповед, вработеноста, невработеноста, образованоста итн., се врши попис на населението. Податоците собрани со пописот мора да се обработат машински т.е. автоматски, односно со компјутери, бидејќи рачната обработка на толкав број податоци е незамислива.

Автоматската обработка на податоци е онаа што ја врши машината без притоа директно учество на човекот во процесот на обработката.


Sunday, September 14, 2008

1.0 Добро дојдовте!

Во ерата на општата компјутеризација, познавањето на информатичката технологија и основните компоненти на компјутерот е мошне важна работа. Ова особено се однесува на младите луѓе кои за прв пат се среќаваат со компјутерот и имаат желба, меѓутоа и потреба подобро да се запознаат со него. ИКТ е во постојан динамичен развој, се појавуваат нови производи, нови пристапи, нови стандарди.

Приклучисе и ти! Никогаш не е доцна да се осознае нешто ново...

проф. Шарески Сашо
 

© ITedukacija 2008. All rights reserved.

Site Meter